تحقق جهش تولید در شرکت ملی حفاری ایران ؛ با چابک سازی فرایند ساخت داخلی قطعات
مقدمه : امروزه اهمیت پژوهش در جهت توانمند سازی سازمانها از طریق کمک به بررسی و رفع مشکلات موجود در سازمان از یک سو و برنامه ریزی و استفاده از دانش روز جهت بروز سازی و توسعه سازمان از سوی دیگر، بر کسی پوشیده نیست. این مهم موجب گردیده است تا شرکت ملی حفاری ایران […]
مقدمه : امروزه اهمیت پژوهش در جهت توانمند سازی سازمانها از طریق کمک به بررسی و رفع مشکلات موجود در سازمان از یک سو و برنامه ریزی و استفاده از دانش روز جهت بروز سازی و توسعه سازمان از سوی دیگر، بر کسی پوشیده نیست. این مهم موجب گردیده است تا شرکت ملی حفاری ایران بعنوان یکی از شرکتهای تابعه شرکت ملی نفت، از سال ۱۳۷۹ همزمان با تدوین و ابلاغ اولین نظام پژوهش و فناوری در صنعت نفت، اداره ای تحت عنوان ” پژوهش و فناوری ” تأسیس نماید که به مرور پس از گسترش و تنوع فعالیتها به مدیریت پژوهش فناوری و مهندسی ساخت تغییر نام پیدا کرد. گفت وگوی زیر با دکتر مهدی عرشیان مدیر پژوهش ، فناوری و مهندسی ساخت شرکت ملی حفاری ایران است که آن را می خوانید :
لطفا خودتان را معرفی فرمائید.
مهدی عرشیان هستم که با بیش از ۳۰ سال سابقه و مدرک کارشناسی مهندسی نفت ، کارشناسی ارشد MBA و دکترای مدیریت استراتژیک DBA ، بیش از ۶ سال است که مسئولیت مدیریت پژوهش فناوری و مهندسی ساخت رابعهده دارم.
مدیریت پژوهش ، فناوری ومهندسی ساخت شرکت ملی حفاری ایران شامل چه اداراتی است؟
این مدیریت شامل ۵ اداره با عناوین اداره پژوهش و فناوری، اداره مهندسی و فناوری ساخت ، آزمایشگاه حفاری ، بانک اطلاعات فنی و اداره خدمات پشتیبانی می باشد.
اداره پژوهشی وفناوری متولی چه کاری ا ست ؟
متولی کلیه ارتباطات با مراکز علمی ودانشگاه ها می باشد که در قالب فعالیتها، همکاریها و قرادادهای پژوهشی صورت می پذیرد. سالیانه بین ۴ تا ۵ پروژه با توجه به بودجه پژوهشی به قراردادهای قبلی اضافه می شود .
درحال حاضر با کدام مراکز دانشگاهی، قراداد پژوهشی دارید؟
قراردادهای پژوهشی جاری ما با دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف ، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه صنعت نفت است . آخرین پروژه پژوهشی با دانشگاه شهید چمران اهواز از سال گذشته پیگیری و هم اکنون در مراحل نهایی است.
بزرگترین پروژه پژوهشی ما با دانشگاه صنعت نفت است
بزرگترین پروژه پژوهشی شما با کدام مرکز علمی است ؟
بزرگترین پروژه پژوهشی ما با دانشگاه صنعت نفت است که به طراحی نرم افزار جامع طراحی و ساخت چاه مربوط می شود. این پروژه از سال گذشته آغاز شده و هم اکنون بیش از ۳۰ درصد پیشرفت داشته است. دراین نرم افزار جامع تمام تخصص های لازم برای ساخت چاه که شامل ۲۰ آیتم می باشد لحاظ شده است.
بودجه پژوهشی شرکت ملی حفاری درطی سالیان اخیر چگونه بوده است ؟
بودجه پژوهشی در سالهای اخیر به یک درصد بودجه جاری تبدیل شده است . قبلا یک درصد از کل بودجه شرکت متعلق به بخش پژوهش بود اما اکنون بر اساس قانون بودجه، میزان یک درصد از کل بودجه جاری به بخش پژوهش های شرکت اختصاص یافته که می توان گفت قریب ۳ میلیارد تومان اعتبار کل پژوهشی است .
آیا این بودجه کفاف پروژه های پژوهشی را می دهد ؟
با توجه به اینکه پروژه های پژوهشی غالبا بیش از یک سال زمان می برد، ما بصورت سالیانه نیازهای فناورانه شرکت را بررسی و بر حسب اولویت در قالب پروژه های پژوهشی تعریف می نماییم و لذا مشکل چندانی در این خصوص نداریم. البته غالب پروژه های ما محصول محور بوده و با تاکید بر تدوین دانش فنی و دستیابی به فناوری و ساخت کامل تجهیزات انجام می گردند و به تناسب هرچه بودجه بیشتری در این زمینه تخصیص داده شود تجهیزات بیشتری در این مسیر قرار خواهند گرفت.
امسال چند پروژه پژوهشی تایید وتصویب نهایی شده تا به مرحله عملیاتی برسد ؟
تا به امروز دو پروژه پژوهشی نهایی شده که یکی از آنها مربوط به تدوین دانش فنی طراحی و ساخت ابزار برش لوله های جداری چاه و دیگری مربوط به تجهیز اسکن و بازرسی لوله های مغزی سیار حین عملیات می باشد. بر اساس گردش کار مصوب، نیازها و اولویت های سالیانه تعیین و پس از تصویب در شورای عالی پژوهش شرکت، فراخوان پژوهشی از طریق سامانه ساتع مربوط به شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری کشور صورت پذیرفته و با دریافت پیشنهادات دانشگاهها و مراحل داوری، برندگان تعیین و مصوبات لازم جهت عقد قرارداد اخذ می گردد.
لطفا درخصوص پروژه ابزار برش لوله های جداری بیشتر توضیح دهید ؟
پروژه پژوهشی تدوین دانش فنی طراحی و ساخت ابزار برش لوله های جداری چاه بر اساس نیاز اداره ابزار در گردش تعریف گردیده است. این ابزار تا کنون نمونه ساخت داخل نداشته که بر اساس این نیاز، طی قراردادی که با دانشگاه شهید چمران اهواز منعقد می شود پس از طراحی و تدوین فناوری تجهیز ، ساخت آن بصورت کامل در داخل کشور انجام خواهد گردید.
درباره دستگاه بازرسی لوله های مغزی سیارحین عملیات هم توضیح بفرمایید ؟
دستگاه بازرسی لوله های مغزی سیار ، دستگاهی است که معایب لوله های مغزی را پیش از ورود به چاه شناسایی می نماید. این پروژه بر اساس نیاز مدیریت خدمات فنی حفاری تعریف گردیده که پس از طی مراحل تصویب اولیه و فراخوان، هم اکنون مراحل داوری و تصویب نهایی را طی می نماید.
مجموعا با چند مرکز علمی و پژوهشی ارتباط وتفاهم نامه امضا کرده اید ؟
ما در مجموع با بیش از ۳۰ مرکز علمی کشور در قالب قرارداد یا تفاهم نامه ارتباط داریم. از جمله این مراکز می توان به دانشگاه تهران ، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه شهید بهشتی، جهاد دانشگاهی واحد صنعتی شریف و واحد علم و صنعت و واحد خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه صنعت نفت ، دانشگاه شیراز، پارک علم و فناوری خوزستان ، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشگاه سمنان، دانشگاه پیام نور خوزستان ، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه آزاد واحدهای مختلف، و مجموعه هایی همچون بنیاد علمی نخبگان خوزستان اشاره کرد .
اداره پژوهش و فناوری شرکت ملی حفاری دارای چه واحدهایی است؟
اداره پژوهش و فناوری شامل سه واحد یا عناوین امور نوآوری و فناوری ، امور پژوهش و توسعه ، مدیریت دانش می باشد.
لطفا درخصوص واحد مدیریت دانش و فعالیتهای آن قدری توضیح دهید؟
با توجه به اهمیت مستند سازی و به اشتراک گذاری تجارب سازمان، شرکت ملی حفاری بعنوان یک شرکت تکنولوژی محور با تجربه بیش از ۴۰ سال فعالیت عملیاتی و فنی مهندسی ، لازم دانست تا واحدی را جهت این مهم اختصاص دهد. در این واحد علاوه بر مصاحبه با پیش کسوتان و متخصصین در آستانه بازنشستگی جهت تدوین تجارب، مطابق قرادادی با دانشگاه شهید بهشتی، نرم افزار مدیریت دانش و به اشتراک گذاری آن نیز در دست اقدام می باشد.
درخصوص واحد نوآوری و فناوری بگویید که چه وظایفی دارد ؟
شناسایی همکاران خلاق و نوآور از جمله وظایف این واحد است. تا کنون ۲۲نفر توسط این واحد شناسایی شده که صاحب ایده بوده و اختراعاتشان ثبت شده است و به واحد ما متصل هستند. معضلات بخشهای مختلف شرکت در جلساتی با حضور افراد نوآور و مخترع مطرح می شود و سعی می کنیم از طریق این واحد معضلات را برطرف کنیم . در اینجا خوب است یادی کنیم از یکی از همکاران نخبه و نوآور شرکت آقای مهندس امید محمدی که با این امور مرتبط بودند و متاسفانه اخیرا در اثر بیماری در گذشتند. ضمن تسلیت به خانواده داغدار ایشان و نیز خانواده بزرگ شرکت ملی حفاری، یاد و خاطره ایشان را گرامی می داریم. روحش شاد. همچنین این واحد متولی شناسایی نیازهای فناورانه شرکت بوده که با ایجاد ارتباط با مدیریت های مختلف تعیین می گردند و پس از آن بر اساس نظام جامع پژوهش فناوری و نوآوری وزارت نفت و سایر دستورالعملهای کشور، مراحل فراخوان تا عقد قرارداد را طی می نمایند.
لطفا درخصوص وظایف واحد پژوهش و توسعه قدری توضیح دهید ؟
واحد پژوهش و توسعه از یک سو متولی اجرا و کنترل پروژه در قراردادهای پژوهشی می باشد و از سوی دیگر برخی ارتباطات دیگر با دانشگاهها و پژوهشگران از جمله حمایت از پایان نامه های تحصیلات تکمیلی ، سمینارها و بازدیدهای علمی را عهده دار می باشد.
در خصوص نوآوران و افراد خلاق ، فرمودید که سازوکاری جهت حمایت از این افراد وجود دارد. لطفا بیشتر توضیح دهید.
افراد خلاق و نوآور دارای استعدادهای نهفته هستند. حقیقت این است که ما ۳ سال قبل این واحد نوآوری را فعال کردیم وچندین نوبت اطلاعیه دادیم که همکاران خلاق را معرفی کنند. بر اساس دستورالعمل وزارت نفت در خصوص حقوق مالکیت فکری ، تعریف مشخصی برای نوآوری و ثبت اختراع و حمایت از آن وجود دارد که در این راستا کمیته ای در شرکت با محوریت این مدیریت تشکیل گردیده است. تاکنون ۴۲ نوآور شناسایی گردیده اند که حداقل ۲۰ نفر از آنها فعال و دارای پیشنهاد نوآورانه بوده اند.
چه شاخص هایی برای شناخت نوآوران دارید ؟
ایده هایی که افراد نوآور ارائه می دهند با حضورداوران ،واحد متقاضی و مخترع تحلیل و در مورد تجاری سازی آن تصمیم گیری می شود . اما دنبال روشهای فراتر از این هستیم تا ایدهها که عملی سازی شده ثبت و مالکیتشان با شرکت ملی حفاری باشد و حق الزحمه ای هم برای صاحب ایده واریز شود. بر اساس دستورالعمل، طرحها علاوه بر ارتباط مستقیم با عملکرد شرکت، می بایست یکی از چالشهای آنرا برطرف و به لحاظ اقتصادی نیز به صرفه و صلاح باشد.
درسال گذشته چند طرح نوآورانه عملیاتی شد ؟
سه طرح در سال ۹۸ تجاری سازی شد و یکی از آنها اختراع سیستمی در خدمات سیمان بود که با تجاری سازی آن مشکل یک مجموعه حل شد .
چرا برخی ایده ها به مرحله تجاری سازی نمی رسند ؟
بعضی ایده ها فقط در حد اطلاعات علمی هستند. در حالت کلی عوامل مختلفی اعم از ریسک بالا و مسئولیت نپذیرفتن واحد متقاضی خصوصا در موارد درون چاهی، کار را سخت تر می کنند. اما ایده هایی که سطح الارضی باشند و نیاز به نصب درون چاه نداشته باشند سعی می کنیم عملیاتی شود .
آزمایشگاه حفاری چه اقداماتی انجام می دهد ؟
این آزمایشگاه با توجه به تنوع تجهیزات ، بیش از ۱۵نوع آزمایش مکانیکی و متالوژیکی انجام می دهد و بیشترین خدمات این واحد به اداره مهندسی و فناوری ساخت در خصوص مهندسی معکوس و ساخت قطعات مربوط میشود . در این آزمایشگاه تجهیزات بسیار پیشرفته ای تعبیه گردیده که در سطح استان کم نظیر است. این آزمایشگاه همه روزه آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی مذکور به کلیه صنعتگران می باشد.
درخصوص فعالیت های اداره مهندسی و فناوری ساخت شرکت ملی حفاری لطفا توضیح بفرمایید .
اداره مهندسی و فناوری ساخت متولی ساخت داخل قطعات و تجهیزات خارجی شرکت به روش مهندسی معکوس می باشد . این واحد متشکل از بخشهای مهندسی پایه، بازرسی فنی و کنترل کیفیت، برنامه ریزی ساخت می باشد. فعالیتهای این اداره منجر به تهیه دانش فنی قطعات و تجهیزات بوده که کار عملیاتی و اجرایی ساخت به روش مهندسی معکوس با همکاری سازندگان بومی در ۱۱ استان کشورمان و ازطریق استعلام ومناقصات انجام می شود و در زمینه بودجه این واحد محدودیت خاصی نداریم .
حرکات خوبی در جهت حمایت از تولید کنندگان داخلی انجام شده است /برای رسیدن به خودکفایی خلایی وجود ندارد
با توجه به اینکه امسال سال جهش تولید نامگذاری شده برنامه شما در این زمینه چیست ؟
یک ماه و نیم قبل برنامه های خود را در خصوص جهش تولید به مدیریت ارشد شرکت ارائه کردیم و چون هم نیروی انسای متبحر و هم امکانات مطلوب داریم خوشبختانه برنامه خوب پیش می رود .درهمین شرایط فعلی شیوع ویروس کرونا و تحریم های ظالمانه علیه ایران به گونه ای پیش رفته ایم که از کار عقب نمانده ایم .
آیا برای رسیدن به خودکفایی موانعی وجود دارد ؟
برای رسیدن به خودکفایی خلایی نمی بینیم چراکه سازندگان داخلی تجهیزات صنعت نفت از سوی مدیریت ارشد شرکت ملی حفاری و وزات نفت حمایت می شوند . با توجه به اعلام حمایت مقام معظم رهبری و وزارت نفت ومدیریت ارشد شرکت ملی حفاری از تولیدات داخلی می توان گفت مانع چندانی نسبت به قبل نداریم . حتی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری هم تمهیداتی جهت حمایت از شرکتهای دانش بنیان لحاظ کرده است و می توان گفت حرکات خوبی درمسیر حمایت از تولید کنندگان داخلی انجام شده و ما نیز برنامه داریم چند پروژه را برای اجرا به شرکت های دانش بنیان سوق دهیم که پیشرفت کار حاصل شود .
باتوجه به شیوع ویروس کرونا و از کارافتادن بخش هایی ازبدنه اقتصاد کشور آیا در آینده هم از سازندگان داخلی حمایت خواهید کرد؟
بله مشکلی نیست هرچه تحریم ها بیشتر و مسیرها جهت تامین قطعات خارجی بسته بشود ،واحدهای تخصصی احساس نیاز بیشتری به بخش پژوهش و فناوری پیدا می کنند و تجهیزات بیشتری بومی سازی می شود چون هم سازنده های قوی و هم امکانات و نیروی زیاد داریم وبه همین علت کار خوب پیش خواهد رفت .
تا کنون چه اقداماتی برای کاهش روند بروکراسی در شرکت ملی حفاری انجام داده اید ؟
فرایند های ساخت داخل را اصلاح و چابک سازی کردیم تا بتوانیم سریعتر به هدف برسیم . دو تجهیز آزمایشگاهی را ازطریق سازندگان بومی تامین کردیم تا خدمات در این زمینه بیشتر شود.
سخن اخر ؟
برای پیشبرد سریع پروژه ها باید بودجه بیشتری به پژوهش وفناوری اختصاص یابد تا گام های خودکفایی را سریعتر بپیماییم .
منبع /هفته نامه دیار نفت / گفتگو: شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید