بازیافت نخاله ها در چرخه سازندگی /نجات زمین از پسماندهای ساختمانی در دستور کار شهرداری اهواز
مقدمه : همانطور که می دانیم صنعت ساخت و ساز یکی از مصرف کنندگان عمده منابع و تولیدکننده زباله است و اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی دارد. تجربه نشان داده فرایند پاکسازی یک محل از نخاله های ساختمانی در چند دهه گذشته تغییر چندانی نداشت . قطعاتی از ساختمان که قابلیت استفاده مجدد دارند […]
مقدمه : همانطور که می دانیم صنعت ساخت و ساز یکی از مصرف کنندگان عمده منابع و تولیدکننده زباله است و اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی دارد. تجربه نشان داده فرایند پاکسازی یک محل از نخاله های ساختمانی در چند دهه گذشته تغییر چندانی نداشت . قطعاتی از ساختمان که قابلیت استفاده مجدد دارند مثل درها، پنجره های بزرگ، روکش های گران قیمت و مانند آن، معمولا به دلیل فشردگی کار، نبود فضای مناسب برای نگهداری و حتی نا آگاهی از چگونگی عرضه و فروش آنها، اغلب به ضایعات بدل می شد و تکرار این فرایند راحت تر از انجام تدارکات پیچیده و گران قیمت طبقه بندی مواد و بازیافت مصالح ساختمانی بود ، به خصوص وقتی که این همه محل دفن زباله ارزان قیمت به وفور در نزدیکی شما قرار گرفته باشد .
یکی از معضلات عمده در مدیریت شهری که اکنون اغلب شهرها و به ویژه کلان شهرها با آن روبرو هستند، مدیریت ضایعات ساختمانی ناشی از ساخت و ساز و تخریب ساختمان ها و فعالیت های عمرانی درون شهری است که خوشبختانه بازیافت مصالح ساختمانی بعنوان راهکار جدید کاهش سهم نخاله های ساختمانی در محل دفن زباله ، اکنون رویه شهرداری ها شده است. به همین دلیل امروزه بحث مدیریت پسماند در صنایع عمرانی دارای اهمیت زیادی است به طوری که در اجرای تمام پروژه های عمرانی بارز و متوسط، وجود برنامه تیم مدیریت پسماند یک ضرورت محسوب می شود که این خود منجر به توسعه ورشد در تمام شاخه های مهندسی شده می گردد .
در سطح کلانشهر اهواز هم مانند دیگر شهرهای کشورمان همواره با تخریب و بازسازی ساختمانها، شاهد ریختن و پخش شدن پسماندهای ساختمانی در پیاده روها و حاشیههای کوچه ها هستیم . پسماندهایی مانند آجر، بتن، خاک، میلگرد، سیم برق، سیمان و … از جمله این پسماندها هستند که علاوه بر مشکلات زیستمحیطی و انسانی که در شهر ایجاد می کنند، نظافت شهری و زیبایی سطح شهر را هم تحت تاثیر خود قرار میدهند و جلوه خوبی در شهر ندارد.بنابراین مدیریت ضایعات ساختمانی هم از منظر جلوه شهر و هم از لحاظ اقتصادی باید مورد توجه مسئولان مدیریت شهری قرار بگیرد .
بازیافت نخاله های ساختمانی مزایایی مانند کاهش مصرف مصالح، آب و مواد معدنی و کاهش مصرف انرژی در پی دارد . در گزارش زیر پایگاه خبری نبض شهر به بحث فنی و تخصصی این موضوع از منظر سجاد سعادت کارشناس سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز و اسماعیل آخوند شوشتری مدیریت سازمان خدمات موتوری شهرداری اهواز پرداخته و اقدامات و برنامه های شهرداری اهواز در راستای ساماندهی و قرار گرفتن بازیافت زباله های ساختمانی در مسیر چرخه اقتصادی مطرح شده که آن را می خوانید .
حذف نخاله های ساختمانی شهر اهواز سخت تر از دیگر کلان شهرها است
کارشناسان حوزه پسماند در شهرداری اهواز درخصوص ضرورت بازیافت نخاله های ساختمانی به گزارشگر نبض شهر می گوید : با توجه به اینکه انباشت زباله های ساختمانی باعث ایجاد وضعیت بصری نامناسب محیط پیرامون و کلونی جانوران موذی مانند سگ های بدون صاحب ، موش، گربه ، پشه و…. می شود از این رو می توان به اهمیت بازیافت نخاله های ساختمانی پی برد .
سجادسعادت ، مشکل ساز شدن نخاله های ساختمانی کنار اتوبان ها وپیاده روها برای تردد خودروها و عابران پیاده را از دیگر دلایل ضرورت بازیافت نخاله های ساختمانی مطرح می کند .
این مقام مسئول می گوید : حذف نخاله های ساختمانی بواسطه وضعیت توپوگرافی سطوح ناهموار و کوهستانی شهرهای بزرگ مانند تهران ، اصفهان ، شیراز آسان تر از کلانشهر اهواز است ؛ چراکه حذف نخاله های ساختمانی با پر کردن دره ها ، کانال ها و مسیرهای پست مرتفع در آن شهرها انجام می گیرد . اما چون شهر اهواز مسطح و فاقد ناهمواری های پست است از این رو حذف نخاله های ساختمانی دشوار تر می باشد .
آینده پسماند نخاله های ساختمانی ؛ جلوگیری از استخراج مواد اولیه در استحصال انرژی و صرفه جویی اقتصادی آینده
وی می افزاید : در چند مقطع که برای ساحل سازی کارون و جاهایی که نیاز به همسطح سازی داشتیم ،عملا توانستیم برای بهبود همسطح سازی و استفاده مفید از محیط ، حذف نخاله را داشته باشیم اما اکنون به علت محدودیت های استفاده از نخاله های ساختمانی ظرفیت پذیرشی به راحتی در اختیار ما نیست و این خود ضرورت بحث بازیافت نخاله های ساختمانی را دو چندان می کند .
کارشناس حوزه پسماند در شهرداری اهواز به دیگر سوال ما در خصوص آینده بازیافت نخاله های ساختمانی اینگونه پاسخ می دهد : جلوگیری از هدر رفت زمین ، استفاده کمتر از منابع اولیه و جایگزینی منابع ثانویه برای بازیافت وصرفه جویی اقتصادی را می توان برای آینده پسماند نخاله های ساختمانی پیش بینی کرد .
همچنین جلوگیری از حذف منابع معدنی و رودخانه ای برای بحث تامین شن ، ماسه ،سنگ وکوپال و… , ، جلوگیری از استخراج مواد اولیه در استحصال انرژی ، جلوگیری از اتلاف ضایعات و بهبود مدیریت نخاله های ساختمانی و حفظ محیط زیست از دیگر مزایای بازیافت نخاله های ساختمانی است که باید به آن توجه کرد .
مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری اهواز : دستگاه های پرتابل بازیافت نخاله در اهواز به زودی بهره برداری می شود /کوی علی آباد، مهدیس ومهر شهر اولویت ما برای پاکسازی نخاله های ساختمانی است
مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری اهواز میگوید : کارخانه پسماند مصالح ساختمانی که شهرداری اهواز خریداری کرده یک کارخانه پرتابل است که قابلیت جابجایی در نقاط مختلف شهر را دارد .
شوشتری در گفتگو با خبرنگار نبض شهر اظهار میکند : این دستگاه دارای سه کشنده است که در هر نقطه از شهر نیاز باشد مستقر شده و می توان بوسیله آن کار بازیافت زباله های ساختمانی را انجام و به محل دیگر انتقال داد.
این مقام مسئول به سوال ما که “مهمترین محصول خروجی این کارخانه بازیافت چیست ؟”اینگونه پاسخ می دهد: خروجی این دستگاه ،مصالح دانه بندی شده است که بر اساسا حجم و نوع نخاله ی که داخل محیط یا داخل دستگاه می شود ( ساعتی یکصد تن ) کار می کند
شوشتری ، با بیان اینکه هنوز دستگاه در حال تکمیل و آماده سازی است می افزاید: بحث استقرار دستگاه در محل و اتصال قطعاتی مانند تسمه نقاله ها هنوز مانده که به زودی به سرانجام می رسد .
مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری اهواز خاطر نشان می کند : براساس نیاز شهر سال گذشته حجم قابل توجهی از نخاله ها جمع آوری وتسطیح و به سایت سفیره انتقال یافت .براساس اطلاعات نقشه برداری های آماده شده و برآوردهای همکاران ما ، این نخاله ها قریب ۸۵ هزار متر مکعب نخاله بوده اند که قسمتی از عملیات تسطیح و از محل خارج شد . اما هنوز در برخی نقاط دپوی نخاله وجود دارد که باید جمع آوری شود .
شوشتری اظهار می کند : یکی از مناطقی که نیاز به پاکسازی مصالح ساختمانی دارد کوی علی آباد است .سپس مناطقی مانند کوی مهدیس و مهر شهر هم باید نخاله های ساختمانی جمع آوری شود که این کار براساس حجم نخاله هایی که در محیط ها وجود دارد، انجام می شود.
شوشتری به دیگر سوال ما که “در حال حاضر محل تخلیه نخاله های ساختمانی در کدام محل است ؟”اینگونه پاسخ می دهد: یکی از محل های تخلیه نخاله های ساختمانی سایت رهگشا در مسیر اهواز _ اندیمشک است که پسماندهای ساختمانی مدتی آنجا مستقر شده تا بخشی از نخاله ها در منطقه غرب اهواز برای بازیافت آماده شوند.
وی مبلغ هزینه شده برای خرید این دستگاه بازیافت را ، قریب ۱۹ میلیارد تومان خوانده و میگوید : این دستگاه ملزومات دیگر هم دارد که در حال خرید آنها هستیم و نزدیک به یک میلیارد و نیم فقط دستگاه دیزل ژنراتور تهیه شده که باید به دستگاه اضافه شود.
دستگاه بازیافت مصالح ساختمانی شهراهواز ، بیشترین ظرفیت جمع آوری نخاله های ساختمانی را نسبت به دیگر شهرها دارد
این مقام مسئول با بیان اینکه دستگاه بازیافت مصالح ساختمانی شهر اهواز ، بیشترین ظرفیت جمع آوری نخاله های ساختمانی را نسبت به دیگر شهرها دارد تصریح می کند : این کارخانه زمینه اشتغال زایی ۸ نفر را فراهم می کند.
شوشتری میگوید : شهرهای دیگر کشورمان به دلیل وضعیت توپوگرافی منطقه ، نیاز چندانی به این دستگاه ندارند . از سوی دیگر اماکنی برای دپوی نخاله های ساختمانی آنها با هماهنگی محیط زیست و جهاد کشاورزی آنها تعیین شده است.
وی اضافه می کند : اهواز یک شهر مسطح است. بنابراین دپو کردن این نخاله ها در محل خیلی جلوه خوبی ندارد .از این رو بهترین کار این است که آنها را خرد و بازیافت کنیم و و از زباله حاصل از بازیافت بهره برداری کنیم.
مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری اهواز به اهم اقدامات انجام شده برای مقابله با تخلیه غبر مجاز پسماندهای ساختمانی نیز اشاره کرده و میگوید : برای تخلیه نخاله های غیرمجاز ابتدا کثر خودروهایی که در حوزه تخریب گودبرداری ساختمان کار می کردند مجهز به سیستم جی پی اس کردیم.
وی ، تعیین محل مشخص تخلیه پسماندهای سنگین و توزیع بروشورهای تبلیغاتی اطلاع رسانی و نصب تابلوهای جهت نما در شهر اهواز را از دیگر اقدامات انجام شده بیان می کند.
ساخت قطعات بتنی از پسماند نخاله های ساختمانی در آینده نزدیک در اهواز
این مقام مسئول تصریح می کند : تعیین آدرس مشخص برای تخلیه نخاله های ساختمانی برای افرادی که از سازمان خدمات موتوری مجوز تخریب و گودبرداری دریافت کرده اند و بازنگری مکان تخلیه نخاله ها بوسیله سیستم مانیتورینگ ( چه تعداد ماشین به محل تخلیه پسماندهای ساختمانی وارد شده اند ) توسط همکاران ما همه نکاتی است که در سازمان خدمات موتوری در حال انجام است.
وی به سوال ما در خصوص “مزایایی این کارخانه بازیافت نخاله های ساختمانی از لحاظ زیست محیطی”اینگونه پاسخ می دهد : با توجه به اینکه حجم وسیعی از نخاله های ساختمانی (قطعات بزرگ سنگ وآجر ودیوارهای شکسته شده ) توسط دستگاه خرد می شوند در نتیجه از رشد و تولید مثل جانوران موذی که در بین منافذ نخاله های دپو شده لانه گزینی می کردند جلوگیری می شود و این خود از لحاظ زیست محیطی و بهداشتی اهمیت والایی دارد ضمن اینکه نخاله ها هم حجم کمتری اشغال می کنند .
شوشتری همچنین بهره گیری از مصالح جدید حاصل از این کارخانه در زیرسازی دیگر ساختمانها را از دیگر مزایای پسماند نخاله های ساختنمانی مطرح کرده که در زمین هایی که نیاز به خاک و مصالح دانه بندی شده دارند بکار می رود .
وی می افزاید : شهرداری در کنار این کارخانه پسماند نخاله های ساختمانی ، کارخانه ای دیگر خریداری کرده که ساخت قطعات بتنی برای جداول وکفپوش وبلوک خیابان ها را انجام می دهد و می توان از نخاله ای ساختمانی خرد شده توسط دستگاه بازیافت نخاله های ساختمانی برای مواد اولیه کارخانه ساخت قطعات بتنی استفاده کرد که ارزش افزوده بالایی هم دارد .
آنچه مشخص است در جامعه امروز با کمپین های فراوانی در زمینه بازیافت کاغذ، پلاستیک و فلز مواجه هستیم که تلاش می کنند دور انداختن یک قوطی نوشابه یا لیوان پلاستیکی را در سطل مناسب بازیافت در وجود ما نهادینه کنند .خوشبختانه به دلیل افزایش آگاهی در مورد محیط زیست و فشار جامعه برای ایجاد راهحل هایی پایدارتر، فرآیند بازیافت مصالح ساختمانی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و سمت و سویی صعودی دارد. از سوی دیگر قیمت دفن زباله کم کم رو به افزایش است و پروژه های ساختمانی اغلب با کمبود بودجه روبرو هستند، بنابراین بسیاری از معماران و پیمانکاران از یافتن روش هایی برای احیای دوباره مصالح و پسماندهای ساختمانی استقبال می کنند. تمایل به نوسازی کامل در ساخت و ساز هم که ناشی از پیشرفت کارخانه ها در طول انقلاب صنعتی است، به آرامی کمرنگ می شود، به خصوص که پیشرفت تکنولوژی انجام کارها را سریع تر کرده است.
بنابراین می توان می توان گفت با رونق بخشیدن به کارخانه های بازیافت، مواد بیشتری تولید کرده و تجهیزاتی را که برای تخریب ساختمان ها استفاده می شود با ماشین آلاتی برای برش دادن و طبقه بندی پسماندهای ساختمانی تعویض و به خدمت گرفت تا بتوان در راستای حفظ و بهبود منابع زیست محیطی و ارزش افزوده اقتصادی بازیافت مصالح ساختمانی گام برداشت .
شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید