افزایش نرخ ارز شاخص های اقتصادی را به هم می زند/ قیمت دلار در آینده قابل پیش بینی نیست
مقدمه : اگرچه ورود دیر هنگام دولت به بازار ارز زمینه را برای سوداگری دلالان بازار فراهم کرد و عملا نرخ ارز به فضای غیر منطقی تبدیل شده بود اما دولت سعی کرد با تعیین نرخ ثابت ۴۲۰۰ تومان این ثبات را در بازار ایجاد کند تا فضای آرامی را ایجاد کند. اما آنچه هنوز […]
مقدمه : اگرچه ورود دیر هنگام دولت به بازار ارز زمینه را برای سوداگری دلالان بازار فراهم کرد و عملا نرخ ارز به فضای غیر منطقی تبدیل شده بود اما دولت سعی کرد با تعیین نرخ ثابت ۴۲۰۰ تومان این ثبات را در بازار ایجاد کند تا فضای آرامی را ایجاد کند. اما آنچه هنوز اسباب نگرانی را فراهم می کند این است که اگر دولت نتواند برای صنایع و واحدهای تولیدی ارز مورد نیاز را به قیمت دولتی ۴۲۰۰ تومان تهیه کند چه اتفاقی در بازار ارز وقیمت کالاها می افتد ؟ در گفتگوی نبض شهر با دکتر افقه استاد دانشگاه شهید چمران اهواز درحوزه اقتصاد به علل افزایش قیمت ناگهانی دلار و نقش رویدادهای کنونی خاورمیانه در افزایش قیمت دلار پرداخته شده که آن را می خوانید.
آیا افزایش ناگهانی قیمت دلار قابل پیش بینی بود ؟
بخشی از اقتصاد دان های خارج دولت وهم تیم اقتصادی دولت اعتقاد داشتند نرخ دلارباید واقعی شود. از این رو برخی اقتصاد دان ها نرخ واقعی دلار را ۶۲۰۰ تومان وبرخی ۶۸۰۰ تومان پیشنهاد دادند و اخیرا هم مشاور رییس جمهور نرخ واقعی را قریب ۵۱۰۰ تومان تعیین کردند .
بنابراین گرایش این تیم اقتصادی عمدتا بر افزایش قیمت دلار بود اما گویا دکتر روحانی مخالف بود چرا که می ترسید دستاورد اقتصادی اش که کاهش تورم بود به خطر بیفتد ولی به نظر می رسد این اواخر رییس جمهور هم متقاعد شد یا به او تحمیل کرده بودند که قیمت دلار افزایش یابد .
علت اصلی افزایش ناگهانی قیمت دلار چه بود ؟
عاملی که باعث شد قیمت دلار بصورت شوک افزایش یابد از نیمه های تعطیلات عید امسال شکل گرفت که با ترکیب جدید تیم ترامپ ومصاحبه های ضد ایرانی آنها که بسیار افراطی بود ، فضای روانی سرمایه داران وصاحبان ثروت ودرآمد را به هم ریخت چون بدون هیچ دلیل اقتصادی وصرفا به دلیل فضای روانی وسیاسی جامعه به سمت تبدیل دارایی های خود به دلار و خروج شان گرفتند که این رویداد از نیمه عید شروع شد .
اما شاید سکوت دولت ومسئولان مالی کشور بعد از تعطیلات عید باعث شد مردم بیشتر نگران شوند وهجوم بیشتری به سمت بازار ارز ببرند و به این دلیل طی یک شب قیمت دلار ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان بالا رفت که این افزایش در طول تاریخ بعد انقلاب به ندرت بود ،به جز دوران جنگ که قیمت دلاربا شیب تند بالا رفت .
این فضای روانی حاکم بر جامعه شامل چیست ؟
به نطر می رسد فضای روانی ناشی از خروج آمریکا ازتوافق نامه برجام و تبعات احتمالی بعدی آن هنوز تمام نشده وتا ۲۰اردیبهشت ماه که آمریکا تصمیمش را بگیرد ادامه دارد و اکنون با تنش هایی که در سوریه بین آمریکا وروسیه وایران بالا گر فته این فضای روانی منفی تر می شود .
چرا ؟
چون بسیاری کالای ما وارداتی است .آنهایی هم که در داخل تولید می شوند با مواد اولیه و واسطه هایی که از خارج وارد می شود گران است . طلا نیز به عنوان یک دارایی جانشین وقابل انتقال با دلار پا به پای قیمت دلار معمولا افزایش می یابد لذا به دلیل وجود تقاضا برای دلار و ارز و طلا معمولا شرایط مشابهی برای فروش آنها بوجود می آید .
آیا دولت دوازدهم در سال ۹۶ عملکرد خوبی در حوزه اقتصادی داشته است ؟
معتقدم تیم اقتصادی دولت در دوره دوم دکتر روحانی بسیار ضعیف تر از تیم اولیه آن بود و عدم تخصص وتوانمندی آقای سیف و آقای کرباسیان وزیر اقتصاد از مسئولان تاثیر گذار درحوزه اقتصاد باعث شد که تصمیمات اشتباهی بگیرند که کاهش نرخ سود بانکی که به افزایش نرخ دلار در ماههای بعد دامن زد یکی از این تصمیم های اشتباه آنان بود .
اما درمقایسه با آنچه که قرار بود جایگزین دکتر روحانی بشود (یعنی رقبای سیاسی شان) ؛ طبعا همین فصای روانی ناشی از حضور دکتر روحانی که اعتدال است وتنش زدایی با کشورهای خارجی بستری مناسب برای پیشرفت اقتصادی می باشد بنابراین نسبت به آنچه که می توانست عملکرد خیلی خوبی نبود اما نسبت به رقبای اقتصادی طبعا خیلی بهتر بود .
آیا تب وتاب کنونی بازار ناشی ازعملکرد سال گذشته دولت در حوزه اقتصاد نیست ؟ آیا این وضعیت ادامه خواهد داشت ؟
کاهش سود نرخ بانکی تلنگر اولیه را زد اما دلیل اصلی نبود ،بلکه دلیل آن سیاسی و روانی و ناشی از تنش احتمالی آینده بین ایران وآمریکا یا تنش هایی که اخیرا در خاورمیانه شکل گرفته است می باشد که این مسئله را تشدید می کند.
اینکه دلار طی یک شب دچار شوک شد و مسئولان دولتی شب هنگام تصمیم بر تعیین نرخ ثابت ان داشتند بیانگر چیست ؟ اقدام دیر هنگام دولت برای کنترل این قضیه بیانگر چیست ؟
این تصمیم دولت است و قیمت آزاد بازار ارز تابع دولت یا جلسات دولت نیست . همانطور که گفتم دولت در واقع نرخ قبلی خود که ۳۷۰۰بود را به ۴۲۰۰ تومان افزایش داد تا از یک طرف به ضعم خود نرخ دلار را واقعی تر کند واز طرف دیگر التهاب افزایش دلار را کاهش دهد . اقدام دیگر هنگام دولت باعث شد نرخ ارزها با شتاب بیشتری افزایش یابد که البته در این فضاها درباره اینکه خود مسولان درگیر بودندیا خیر فعلا وارد نمی کنم چون شاهدی برای آن ندارم .
افزایش کنونی نرخ دلار چه تاثیری برزندگی مردم که هنوز حقوق شان طبق سال جدید افزایش نیافته به جای خواهد گذاشت ؟
طبعا هرگونه افزایشی برقیمت دلار بلافاصله تاثیرش را در زندگی مردم به جا می گذارد البته دربرخی موارد با فرصت زمانی شاهد این تغییرات خواهیم بود اما فعلا نمی توان قضاوت کرد که تا چه حد تاثیر گذار است باید کمی صبر کرد و دید قیمت تعادلی دلار وآینده سیاسی ایران با کشورهای غربی بویژه آمریکا وتنش اخیر در خاورمیانه که درآستانه تهاجم آمریکا به سوریه هستیم تاثیرگذار است ؟
پس نمی توان درباره آینده قیمت دلار قضاوت کرد ؟
اگر چه فقط می توانیم بگوییم این فضای پر از التهاب گرایش قیمت دلار را افزایشی کرده وصاحبان سرمایه را تشویق کرده تا دارای های دیگر را به ارز یا طلا تبدیل کنند و ازکشور خارج کنند تا امنیت سرمایه شان را داشته باشنداما نمی توان درباره آینده قیمت دلار قضاوت کرد .
افزایش ناگهانی قیمت دلار منافاتی با شعار امسال مقام معظم رهبری ندارد وآیا این افزایش قیمت دلار عمدی نبوده است ؟
بخش قابل توجهی از این افزایش نرخ دلار خارج از اختیار دولت بود ؛ اگرچه بخشی از دولت هم نسبت به این افزایش بی رغبت نبودند .
افزایش نرخ ارز طبعا شاخص های اقتصادی را بر هم می زند ونه تنها خلاف شعار امسال مقام معظم رهبری است بلکه شاخص های اقتصادی دیگر را هم تحت تاثیر وقدرت خرید مردم را کاهش می دهد وتعداد زیادی از قشر متوسط را به زیر خط فقر می کشاند وتبعات سیاسی واجتماعی هم ممکن است داشته باشد .
افزایش قیمت دلار برای صنایع وواحدهای تولیدی اثر مثبت دارد وبر چه عواملی اثر منفی می گذارد ؟
به هرحال دولت خود اقدام به گران کردن قیمت دلار کرده وارز مبادله ای را به ۴۲۰۰ تومان رسانده است .
این افزایش نرخ دلار بعید است خیلی تاثیر عمده داشته باشد ،اما مهم قیمت ارز در بازار آزاد است و اگر دولت بتواند صنایع و واحدهای تولیدی را با همین نرخ ۴۲۰۰ تومان دولتی تامین کند تا مجبور نشوند از بازار آزاد بخرند تاثیر آن بر اقتصاد وتولید داخلی خیلی زیاد نیست اما اگر دولت نتواند این ارز را برای تولید کنندگان تامین کند تورم پیش بینی شده ای در پیش خواهیم داشت .
راهکار اصلی کاهش قیمت دلار در کشورمان چیست ؟ آیا ممکن است این قیمت کاهش مجدد داشته باشد ؟
بعید میدانم الان هیچ زمینه ای برای کاهش قیمت دلار در کشور وجود داشته باشد چون هنوز فضای روانی درکشور وجود دارد وتا زمانی که این فصای روانی ملتهب و جنگی حاکم شده از بین نرود قیمت کاهش نمی یابد. فقط اگر دولت بتواند این افزایش را کند یا متوقف کند روند این افزایش کند می شود اما تدوام آن بسته به تحولاتی است که در آینده رخ می دهد .
شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید