استاندار خوزستان به هنر وهنرمندان موسیقی خوزستان نگاه ویژه ای دارد / موسیقی خوزستان نسبت به سایر استانهای کشور متفاوت ، جذاب و دارای تنوع خاصی است
مقدمه: ده ساله بود که با تشکیل گروه سرودى در مدرسه شان در کرمانشاه استارت اولیه فعالیتهای موسیقی اش را زد و سرودهای دوران انقلاب را می خواند . شاید آن موقع کسی حتی به فکرش نمی رسید که یک دانش آموز بتواند با پشتکار و تمرین های مکرر موفق و کارنامه درخشانی در موسیقی کشورمان […]
مقدمه: ده ساله بود که با تشکیل گروه سرودى در مدرسه شان در کرمانشاه استارت اولیه فعالیتهای موسیقی اش را زد و سرودهای دوران انقلاب را می خواند . شاید آن موقع کسی حتی به فکرش نمی رسید که یک دانش آموز بتواند با پشتکار و تمرین های مکرر موفق و کارنامه درخشانی در موسیقی کشورمان داشته باشد.
آری استاد حمید رضا خجندی ، زاده کرمانشاه است . او از همان دوران ابتدایی از روی نوارهای کاست موجود در بازار به فراگیرى موسیقى پرداخت تا اینکه سال ١٣۶٢ زنده یاد استاد مسعود زنگنه مجد ، تئوری های مقدماتی موسیقی ر ابه او آموزش داد. وی در سال ۱۳۸۲ به عنوان بهترین خواننده تولیدات مراکز صدا و سیمای ایران انتخاب شد و این اهم موجب شد که او نخستین آلبومش را تحت عنوان قصه های شیطونکی (با صدای خودش ) تولید و منتشر کند. پس از چند سال نیز دومین اثر با خوانندگى خودش با نام (هنوز چشاتو دوست دارم) را روانه بازار کرد. تیراژ برنامه تلویزیونی سیمای خانواده شبکه اول سینا یکی از کارهای حمیدرضا خجندی هنرمند وفعال بین المللی حوزه موسیقی است که مدت ها از شبکه اول سیما پخش شد. در ادامه این مصاحبه بیشتر با زندگی این هنرمند عرصه موسیقی آشنا می شویم.
استاد حمیدرضا خجندی علاقه شما به موسیقی از چند سالگی وچگونه شروع شد ؟
سال ١٣۵٩ یعنی زمانى که کلاس پنجم دبستان بودم و حدوداً ده سال سن داشتم ، با تشکیل گروه سرودى در مدرسه فعالیت های خود را در عرصه موسیقی آغاز کردم آن زمان بیشتر به اجراى سرودهای انقلابی آن دوران مى پرداختیم. در دوران راهنمایی هم این فعالیتهای هنری ادامه داشت تا اینکه سرودهای ما در مسابقات استانی کرمانشاه مقام اول را کسب کرد و از این طریق براى ضبط آهنگهاى خود به صدا و سیمای مرکز کرمانشاه راه پیدا کردم که در آنجا فردی به نام «ناصر ایرانپور »که یکى از هنرمندان خوب و قدیمى کرمانشاه است بعنوان معلم سرود تجربیات گرانبهایى در اختیار من قرار داد.
چه سالی فعالیت موسیقی شما شدت بیشتری پیدا کرد و به فراگیری علوم موسیقی پرداختید ؟
سال ١٣۶١ بود که ساز سنتور را با راهنمایی استاد مرتضی صنعتی انتخاب کردم ، آن زمان بیشتر از روی نوارهای کاست موسیقى موجود در بازار به فراگیرى موسیقى مشغول بردم تا اینکه سال ١٣۶٢ به دفتر حفظ اشاعه موسیقی سنتى کرمانشاه رفته و نزد استاد مسعود زنگنه مجد بصورت علمى تئوری مقدماتی موسیقی را آموختنم. چون دنیایی از انرژی برای فراگیری موسیقی داشتم با پشتکار تمام و تمرینات متناوب به جشنواره هاى موسیقى دانش آموزان کرمانشاه راه پیدا کردم.
مقام جشنواره ای هم کسب کرده اید؟
بله در سال ١٣۶٣ در جشنواره موسیقی دانش آموزان کرمانشاه به عنوان تک نواز سنتور مقام نخست را کسب کردم. آن زمان خواهرم مهربانم زنده یاد فرشته معصوم بود که به عنوان مشوقم مرا براى طى کردن مراحل پیشرفته موسیقى در ایران حمایت و یارى کرد ، البته نقش دوست گرامیم جناب آقاى (حسین پارساپور – قارداش) که رییس وقت امور تربیتى استان کرمانشاه بود در زندگى هنرى من غیر قابل کتمان است.
لذا با این تشویق و حمایت ها طى چند سال در جشنواره هاى موسیقى دانش آموزان ایران موفق به کسب چندین جایزه اول و برتر در زمینه ى آهنگسازى ، نوازندگى ، ترانه سرایى و گروه برتر جشنواره هاى ایران شدم.
در سال ١٣۶٧ همکارى من با استاد «سید جلال الدین محمدیان» خواننده معروف آهنگ مردان خدا و ردیف دان و هنرمند بزرگ موسیقى ایران زمین ، زمینه ى آغاز فعالیتهاى حرفه اى موسیقى را در سطح ملى براى من فراهم نمود و همچنین این همکارى مقدمات آشنایى و شاگردى نزد زنده یاد «مجتبی میرزاده »که یکى از بهترین موزیسین های تاریخ موسیقی ایران و کردستانات بود را براى من فراهم نمود و من توانستم در مکتب ایشان به شناخت مقام ها و فرم آوازى و چگونگى ساخت موزیک کردی را بصورت گسترده بیاموزم. در همین سال ورود به مکتب زنده یاد «مرتضى حنانه »که یکى از بزرگترین آهنگسازان تاریخ موسیقی ایران بود، موجب فراگیرى علمى و عملى موسیقی کلاسیک جهانى در زندگى هنرى من نیز شد و این تجربه جزو بهترین و تاثیرگذارترین گامهایى بود که براى من رخ داده است.
تحصیلات دانشگاهی هم دراین خصوص کسب کردید ؟
در سال ٧٠ – ١٣۶٩ به دانشگاه موسیقى هنر راه پیدا کردم که پس از طى شدن چند ترم متاسفانه بدلیل درگیرى با بیمارى سختى که با آن گریبانگیر شدم موفق به پایان تحصیلاتم در زمینه ى موسیقى نشدم.
چطور شد که به خوزستان آمدید ؟
سال ١٣٧٢ برای دیدار با یکی از دوستانم در آبادان به خوزستان سفر کردم. آن زمان با آشنایی اتفاقی یکى از کارمندان پالایشگاه نفت آبادان فرصتی فراهم شد تا در کلاسهاى فوق برنامه و تابستانى خدمات اجتماعى این پالایشگاه به مدت ۴ ماه به آموزش موسیقی فرزندان کارکنان پالایشگاه نفت آبادان بپردازم . پس از پایان قراردادم به بندر ماهشهر رفتم و بعنوان ریاست انجمن موسیقی این شهرستان انتخاب شدم .آن موقع برای نخستین بار کلاس موسیقی شهرستان ماهشهر در کتابخانه فرهنگ وارشاد ماهشهر راه ﺍﻧﺪﺍﺯى شده بود که به آموزش موسیقى علمى به علاقمندان پرداختم.
سپس به اهواز امدم و فعالیت های کاری خود را با همکارى با مرکز موسیقى صدا و سیماى خوزستان و همچنین انجمن موسیقى استان ادامه دادم.
کنسرت هایی با همکاری برخی خوانندگان برگزار می کردید اولین کنسرت با چه خواننده ای بود در این مورد توضیح بفرمایید.
اولین کنسرتى که با هنرمندان خوزستانی به سرپرستى من اجرا شد ، همکارى با آقاى «علی تاجمیری » خواننده خوب و ارزنده موسیقى بختیاری بود و آن زمان ما به اتفاق جمعى از هنرمندان مطرح و خوب موسیقى استان از قبیل آقایان: دکتر احمد زند مقدم ، فیروز میاندار ، ابراهیم جوان ، زنده یاد غلامعباس منجزى ، رضا مهندس پور و… به مدت سه شب در تالار شهر اهواز اجرا داشتیم . بعد از این کنسرت گروه موسیقى اهورا را تشکیل دادم و با همراهى دوستان عزیزم ابراهیم جوان و زنده یاد غلامعباس منجزى با خوانندگان دیگر از قبیل: اسفندیار رنجبرى ، کورش اسد پور ، دیدار محمودى ، فیروز میاندار ، سیاوش رضایى و… به فعالیت و اجراهاى مختلفى در شهرهاى خوزستان و دیگر استانهاى همجوار پرداختیم. ضمنا آن زمان در صداى سیماى خوزستان قطعات زیبایى آهنگسازى و اجرا کردم.
تا انجا که می دانیم آن زمان شبکه استانی هنوز راه اندازی نشده بود درسته ؟
بله آن زمان هنوز شبکه استانی بطور رسمی شکل نگرفته بود و من با گروه موسیقى اهورا با آهنگسازى ، تنظیم تولید قطعات مختلف با صدا وسیما خوزستان همکارى نمودم که این آثار توسط خوانندگانی همچون:اسفندیار رنجبرى ، دیدار محمودی ، سیاوش رضایی و… اجرا شدند.
خب برگردیم به این نکته که چطور زندگی مشترک شما شکل گرفت ؟
سال ١٣٧٣ بود که زمینه آشنایی با خانواده همسرم که اصالتا بختیاری ساکن آبادان بودند بوجود آمد وباعث شد که تشکیل زندگى مشترک در خوزستان ماندگار شوم.
حقوق هنرمند کفاف زندگی را میدهد؟
هیچ هنرمندی نمی تواند با تک بعدی فعالیت کردن آنطور که شایسته است امرار معاش کند، على الخصوص زمانى که او در پایتخت مشغول به فعالیت هنرى نباشد.
آیا به تمام خواسته های هنری تان رسیده اید؟
دامنه و وسعت آسمان خواسته هاى دلخواه من خیلی بیشتر از چیزی است که امروز به آن دست پیدا کرده ام و به نظرم در موسیقى از بعد شهرت ملى به جایگاهى که حقم بوده نرسیده ام. افراد بسیارى را مى شناسم که با توجه به توانایى هاى علمى و عملى بالایى که دارند به علت نداشتن ارتباط با رسانه هاى مجازى و غیر مجازى موفق به کسب جایگاه مناسب خود در موسیقى ایران نشده اند که برعکس این موضوع نیز کاملا به وضوح در موسیقى ایران قابل رؤیت و لمس است.
نگاه شما به هنر چگونه است ؟
بدون شک امروز با توجه به کاشته هایم در گذشته ، بخشى مهمى از نگاهم به هنر اقتصادی است ، چرا که پدر دو فرزند هستم و باید از طریق حرفه ام که موسیقى است بتوانم مخارج زندگیم را تامین کنم.
آیا فراگیری موسیقی سن خاصی را می طلبد؟
مهمترین سن براى فراگیرى آکادمیک موسیقى بین سنین ٨ تا ١۵ و در این سنین مى توان ستون هاى رسد علمى و قانون حرکت از سطح تا سقف را براى هنرجوینده ایجاد نمود امّا بصورت کلى فراگیری موسیقی سن خاص نمی شناسد و گاهی هنرجویانی هستند که در سنین بالا نیز در فراگیرى استاندارد موسیقى به موفقیت هاى قابل توجهى دست پیدا مى کنند. امّا تحقیقات نشان داده است که اکثر موزیسین هاى خوب جهان در سنین کودکى و نوجوانى به آموزش علمى موسیقى پرداخته اند .
شما در جشنواره مهر هم مقام کسب کردید ؟
بله در سال ۱۳۷۸ در جشنواره مهردر بخش (بازبینی ۲۰ سال تولیدات موسیقی در ایران) با آلبوم روناک در کنار بزرگان موسیقى ایران: استاد محمد رضا لطفى ، استاد حسین علیزاده ، استاد پرویز مشکاتیان ، استاد محمد رضا شجریان ، استاد محمد نورى ، استاد هوشنگ کامکار ، استاد دکتر محمد سریر و….با کمال افتخار کاندیدای جایزه بهترین آهنگساز و تنظیم کننده در حوزه موسیقی ملى محلی ایران شدم .
دیدگاه شما در خصوص آموزش غیر آکادمیک موسیقی چیست؟
هیچ اعتقادى به آموزش موسیقی بصورت سینه به سینه و غیر آکادمیک ندارم.متاسفانه خیلی از قطعات موسیقی ایران در طى گذر زمان بعلت اینکه قابلیت ثبت آنها بصورت شنیدارى و نگارشى موجود نبوده از بین رفته اند.
به عنوان مثال روایت هایى موجود است که در زمان پاداشاهى خسرو پرویز ارکسترى وجود داشته است که در طى ٣۶۵ روز سال در هر روز آهنگى مخصوص همان روز را مى نواخته اند که امروزه اثرى از ٣۶۵ قطعه اى که آن زمان بصورت روزانه براى مردم اجرا مى شده هیچ اثری موجود نیست .
آثار باربد و نکیسا آهنگسازان بزرگ عهد ساسانى در ایران همه و همه به علت عدم ثبت ، دستخوش یا فراموشی شده اند ولى با توجه به ثبت مکتوب موسیقى ایران در ١٠٠ سال گذشته شاهد گسترش و پیشرفت شایانى در موسیقى کشور بوده ایم.بنابراین معتقدم باید موسیقی را بصورت آکادمیک کار کرد.
دیدگاه شما درباره موسیقی خوزستان چیست؟
خوزستان در ایران جزو محدود سرزمین هایی است که تنوع قومیت آن نسبت به دیگر استان های کشورمان زیادتر است و موسیقی در جاى جاى این سرزمین انواع و تفاوت قابل لمسى دارد موسیقى هاى محلى (بختیارى حوزه گرمسیرى و سرد سیرى ، موسیقى بندرى ، موسیقى عربى ، موسیقى شوشترى و دزفولى ، موسیقى لرى حوزه اندیمشک ، موسیقى محلى رامهرمزى و بهمئى ، موسیقى لرى حوزه بهبهان) و…
اما متاسفانه بدلیل اینکه نگاه ساختارى براى تقویت و حمایت از موسیقى و هنرمندان این حوزه طى سالیان گذشته کمتر از هنرهاى دیگر در استان بود؛ رشد موسیقى در خوزستان در سطح ملى و فراملى نسبت به مثلا هنر سینما و تئاتر بسیار کمتر قابل مشاهده بوده است. با توجه به اینکه نگاه من به موسیقی نگاهی ساختاری بوده است ، معتقدم اگر قرار است کاری برای موسیقی انجام بدهیم باید بصورت ریشه ای وزیربنایی باشد و براى رسیدن به این اهم باید از ورود افراد نا کارآمد در موسیقى جلوگیرى بعمل آید.
ارزیابی شما از وضعیت آموزشگاههای موسیقی استان خوزستان چگونه است ؟
من از منتقدین سرسخت گسترش بى رویه ى آموزشگاه های موسیقی در استان على الخصوص تمرکز آنها در شهر اهواز هستم و معتقدم باید نظامى برنامه ریزى و مدون کرد که مؤسسان جوان متقاضى آموزشگاههاى موسیقى طى یک طرح چند ساله با دایر کردن آموزشگاه خود در شهرستانهاى محروم به ترویج و خدمت به مناطق محروم ،تجربه حضور در کلان شهرهاى کشور را بدست آورند البته با ارائه ى نمودارهاى مکتوب و نظارت و تایید کارشناسان زبده استانى و کشورى.
متاسفانه سیاست مرکز توسعه آفرینشهاى هنرى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى ، گسترش فعالیت هاى هنرى ست و فراوانى آموزشگاه ها در اولویت اندیشه این مرکز قرار گرفته و بدین صورت کمیّت جایگزین کیفیت شده و تقاضاى من از مسئولین ذیربط این است که این رویه نتیجه اى برعکس در کیفیت فعالیت هاى هنرى در ایران خواهد داشت و باید چاره اى کارشناسانه براى این معضل در هنر ایران پیدا کرد.
شما از این موضوع گله مند هستید ؟
خیر . من به متفاوت بودن موسیقى معتقدم و با توجه به گستره ى فعالیتم در حوزه ى موسیقى، در کنارآن تلاش کرده ام که متفاوت عمل کنم و فعالیتهاى خود را فرا استانى کرده و بصورت ملى و فراملى در حال (آموزش ، پرورش و نشر آثارم) هستم.
چه سبکی از موسیقی را بیشتر دوست دارید ؟
با توجه به اینکه شاخه ى اصلى فعالیت من آهنگساز است امّا ژانر کارى من موسیقى صوفی یا عرفانی است . این موسیقى بدلیل ساختار فلسفى و درون گرایى که دارد بسیار احساس خوبى به من مى دهد و با این فرمت از موسیقى اتمسفر خاصى براى خود و مخاطبین در جهان ایجاد کرده ام.
موسیقی ناهنجار در جامعه ما وجود دارد؟
در موسیقى هر قطعه اى که طرفدار داشته باشد (بدون توجه به ژانر آن) از نظر من ارزشی و هنجار است. ما موسیقی تحت عنوان موسیقی ناهنجار یا غیر مجاز نداریم حتی رپ و این موضوع برای من نامفهوم است .
اولین روزی که آهنگسازی کردید را به یاددارید؟
قطعه ای که اولین بار تولید کردم ، تلفیقی از موسیقی کردی و فارسی بود.
آن آهنگ را هیچ وقت فراموش نمی کنم چون با آن آهنگ ، در سال ١٣۶٣ به عنوان بهترین گروه سرود دانش آموزان ایران در «اردوگاه باغرود نیشابور» در جشنواره موسیقى دانش آموزان ایران انتخاب شدیم و جایزه اول را کسب نمودیم و من بهترین آهنگ ساز، تنظیم کننده و نوازنده سنتور و شاعر جشنواره شدم . آن زمان در مجله ى کیهان بچه ها با چاپ عکس من کلى جهان کودکى من براى شکوفایى تغییر کرد و بعد از آن فعالیت و شرکت در جشنواره هاى مختلف و کسب عناوین برتر گروهى و فردى باعث علاقمند شدن همراهانم شدم بطوریکه هم اکنون اکثر آنها در سطح ملى و فراملى مشغول فعالیت در بخش هاى مختلف موسیقى هستند.
اگر به شما بگویند بین موسیقی کردی و خوزستانی کدام یک را بیشتر دوست دارید کدام یک را انتخاب می کنید؟
از بُعد احساسى هر موسیقى در وجود من جایگاهى معیّن و مشخص دارد امّا از بّعد فنى و گسترش آن در مراتب ملى و جهانى مشخصا موسیقی کردی . پیش تر عرض کرده بودم که هنر موسیقى در خوزستان در ادوار پیشین نسبت به سینما و تئاتر و دیگر هنرها کمتر مورد حمایت بوده و بسیار مظلوم واقع شده است ، امّا خوشبختانه این روزها با توجه به نگاه ویژه استاندار محترم جناب آقاى دکتر شریعتى به هنرمندان خوزستان انشاء الله با کمکهاى اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامى اتفاقات مهمى در موسیقی استان و فعالیت هنرمندان بومى رخ خواهد داد.
تا کنون چند آلبوم موسیقی خلق و به بازار روانه کردید؟
آثار بسیارى در زمینه ى موسیقى هاى: (ارکسترال ، سنتى ، محلى ، پاپ ، آموزشى و تلفیقى) خلق و منتشر کرده ام که پیشتر در فروشگاههاى عرضه ى محصولات فرهنگى و هنرى ایران در دسترس علاقمندان به موسیقى قرار گرفته است. لازم میدانم از دوست و برادر عزیزم « سید جلال هاشمى دهکردى » که در راستاى انتشار آثار صوتى و تصویرى ام مرا یارى کرده اند نیز یادى کنم.
آیا آلبوم جدیدی در دست دارید که به زودی به بازار عرضه شود؟
جدیدترین اثر من آلبومى است در ژانر موسیقى عرفانى با نام: (ساز و سماع) که بزودى روانه بازار خواهد شد.این آلبوم ١٠ قطعه دارد که خوانندگى ، آهنگسازى و تنظیم موسیقى همه ى قطعات آن را خودم انجام داده ام.
اکثر اشعار آن سروده حضرت مولانا بوده و از: اشعار خودم ، عطار نیشابورى و وحدت کرمانشاهى نیز استفاده نموده ام. کنسرت این آلبوم را در تعدادى از کشورهاى جهان و همچنین فستیوال جهانى مولانا در قونیه – ترکیه در سال ١٣٩۵ و همچنین فستیوال رومى در کشور لاتویا در اروپا سال ١٣٩۶ به همراه گروه هاى موسیقى اهورا و تنبورنوازان بیستون و جمعى از هنرمندان خوب ایران اعم از بهزاد مرادى ، ابراهیم جوان ، کورش شربتى ، جهانگیر جمشیدى ، احسان انصارى ، سید غلامرضا حسینى ، بهنام کوراوند ، صفا صیغلانى ، ریموند و داویس اجرا کرده ام.
یک ویدیو کلیپ نیز از یکى از قطعات این آلبوم بنام (سلطان منى) تهیه ، ﺗﻮلید و منتشر کرده ام که بسیار مورد لطف مخاطبین موسیقى عرفانى در ایران و جهان قرار گرفته که خوشبختانه و با کمال افتخار در فستیوال جهانى رومى در کشور لاتویا این آهنگ بعنوان آرم جشنواره انتخاب شد.
کارگردانى این اثر را جناب آقاى هادى رستمیان بر عهده داشت. لازم به ذکر است که ویدیو کلیپ جدیدم با نام (مست و دیوانه) در مراحله نهایى ﺗﻮلید قرار دارد و در این نماهنگ نیز بانو (هلیا بنده) هنرمند برجسته حرکات آیینى در جهان با پرفورمنسى عارفانه به هنرنمایى پرداخته است که به زودى آنرا در ایران و جهان منتشر خواهم نمود.
آیا دوست دارید فرزندتان راهتان را ادامه دهند؟
دو فرزند پسر دارم که یکى از آنها ١۵ ساله و دیگری ١١ ساله است. آنها به صورت جدى علاقه اى به فراگیری موسیقی از خود بروز نداده اند و من نیز اصراری براى تحمیل کردن حرفه ى خود به آنها ندارم.
شما در زمینه ى تحقیق ، پژوهش و تالیف کتب موسیقى نیز صاحب آثارى هستید در این باره توضیح دهید.
یکى از موارد مورد علاقه من براى درک و (آموزش و پرورش) بهتر دانش موسیقى (پژوهش) است که در این امر حمایت و یارى دوست و استاد عزیزم جناب «على برلیانى» مدیر انتشارات چنگ قابل ذکر است. کتابهاى زیادى اعم از (آموزش دف نوازى به شیوه معاصر در ۴ جلد ، روش درست خواندن آواز در ١٢ جلد ، آموزش مقدماتى تنبک ، خود آموز نوازندگى عود ، آموزش مقدماتى تنبور ، تنبور از نگاهى دیگر ، قطعات پیانویى براى سنتور ، هارمونى مدرن و کاربرد آن در موسیقى امروزى ، چگونه به کودکان خردسال خود موسیقى علمى بیاموزیم ، وزن خوانى قطعات موسیقى بوسیله الفاظ) جزو کتابهاى من هستند که تعدادى از آنها منتشر و تعدادى دیگر در دست انتشار هستند.
سخن آخر ؟
امیدوارم انسان ها با حرفه ى خود بتوانند موجب فراهم شدن صلح در جهان و برقرارى آرامش روى زمین شوند و من نیز تمام تلاشم براى خلق آثارم ایجاد فضایى است براى افزایش آرامش و صلح در جهان هستى ؛که دراین راستا در سومین آلبومم به نام ( آره یا نه که با صدای خودم است ) می توان به این موضوع اشاره کرد .
گفت وگو : شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید