آیندگان عملکرد مسئولان را قضاوت می کنند
بحران ریزگردهای خوزستان یکی از بحران های زیستمحیطی است که علاوه بر خوزستان در دیگر استان ها وجود دارد. در حال حاضر کانون اصلی تولید این ریزگردها از داخل ایران است اما ریزگردهایی که از کشورهای همسایه از جمله عراق وارد خاک ایران میشوند شرایط را تشدید کردهاند و به همین علت استان خوزستان به علت مجاورت فیزیکی با کشور […]
بحران ریزگردهای خوزستان یکی از بحران های زیستمحیطی است که علاوه بر خوزستان در دیگر استان ها وجود دارد. در حال حاضر کانون اصلی تولید این ریزگردها از داخل ایران است اما ریزگردهایی که از کشورهای همسایه از جمله عراق وارد خاک ایران میشوند شرایط را تشدید کردهاند و به همین علت استان خوزستان به علت مجاورت فیزیکی با کشور عراق تحت تاثیر شدید اثرات زیست محیطی ، بیماری های تنفسی وصعب العلاج ناشی از این پدیده قرار گرفته و اقدامات زیست محیطی انجام گرفته مانند مالچ پاشی یا نهالکاری هم تا کنون نتوانسته این مشکل را حل کند . این مهمان ناخوانده باعث ایجاد خسارت های اقتصادی به ساختاری شهری شده که این خود اعتبارات ویژه کلان کشوری را برای رفع این مشکل می طلبد . گفت گوی زیر حاصل تلاش خبرنگار نبض شهر با دکتر «شاهین انصاری دوست» استاد دانشگاه در حوزه کشاورزی است که آن رامی خوانید:
عوامل ایجاد پدیده ریزگردها چیست ؟
ریزگردها مدتهاست مهمان ناخوانده خوزستان هستند و به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم می شوند . دسته خارجی شامل ریزگردهایی است که از کشورهای همسایه مانند عراق و عربستان به وسیله باد در هوا انتشار یافته وبه خوزستان وارد می شوند .
دسته داخلی شامل ریزگردهایی است که به وسیله بادهای موسمی درون استانی انتشار و به شهرهای دیگر منتقل می شوند. این کانونهای خشکی که در اثر خشکسالی های پی در پی در درون استان بوجود آمده اند. مساحتی بالغ بر ۷۰۰ هزار هکتار دارند که ۳۵۰ هزار هکتار آن شن زار و ۳۵۰ هزار هکتار دیگر کانونهای ریزگرد است.
راه مبارزه با این دو دسته ریزگرد چیست ؟
جلوگیری از احداث سدهای متوالی بروی رودخانه هایی مانند دجله و فرات یکی از راهکارهاست وباید کانون های منشا ریزگرد در آن کشورها را با کاشت گیاه و یا مالچ پاشی مهار کرد که این کار مستلزم رایزنی های خاص دیپلماتیک در راستای حفظ محیط زیست است که روندی طولانی دارد .
برای جلوگیری از انتشار ریزگردهای کانون داخلی چه باید کرد ؟
مالچ پاشی، نهالکاری و جلوگیری از احداث سدهایی بروی رودخانه های استان در بالادست مانند کارون از جمله اقداماتی عملی است .همچنین پرداخت حق آبه تالاب های خوزستان ازدیگر راهکارهاست تا بدین طریق از تبدیل تالاب به کانون ریزگرد جلوگیری کرده و اقتصاد مردم آن مناطق حفظ شود .
مالچ پاشی بیشتر در چه مناطقی انجام می شود و آیا روشی موثرتر از مالچ پاشی وجود دارد ؟
در مناطقی که دارای شن های روان بوده وبا وزش باد به سرعت به حرکت در می آید .همچنین در مناطقی که نتوان گیاه کشت نمود از مالچ به عنوان یک نوع فراورده نفتی استفاده می شود . اما روشی بسیار موثرتر نسبت به مالچ پاشی ، روش نهالکاری و ایجاد جنگل است .
در طرح های نهال کاری برای مبارزه با ریزگردها می توان با کشت گیاهان مقاوم به شوری و خشکی ( همانند شورگز و کهور و یا گیاهان بومی همان مناطق بصورت انبوه ) مانند جنگلی جلوی فرسایش خاک و پراکنده شدن آن را گرفت چون اگر از خارج از کشور توده ریزگردی وارد شود این مناطق کشت شده همانند فیلتری عمل کرده و از رسیدن ریزگردها به شهرها جلوگیری می کنند .
به عبارتی ، تنها راه نگهداری این گیاهان جهت ایجاد یک پوشش گیاهی مطلوب و ایجاد جنگل ، آبیاری مناسب و به موقع است که پس از چند سال می توان به یک پوشش گیاهی مطلوب رسید و با تثبیت خاک سطحی ،از فرسایش خاک جلوگیری کرد . لذا این پوشش گیاهی علاوه بر مقابله با ریزگردها باعث تعدیل هوای آن منطقه نیز می شود .
اجرای این طرح ها باید بطور طولانی باشد یا بطور مقطعی هم جوابگو است ؟
اینگونه طرح ها باید چندین سال پیاپی انجام شود و نگهداری گیاهان در ۴ سال اول کشت و آبیاری آنها بسیار حائز اهمیت است لذا باید هزینه مناسب طرح دیده لحاظ شود .
تنها عامل محدود کننده کشاورزی درسراسر کشور بویژه خوزستان چیست ؟
آب آبیاری
خب ! با این تفاسیر آب مورد نیاز طرح های نهالکاری را چگونه تامین کنیم ؟
در صورت اجرای اینگونه طرح ها، بجای برداشت آب از سرچشمه های رودخانه های خوزستان با عنوان اینکه این آب ها به دریا می ریزند،این آب ها را در درون استان انتقال و به گردش درآوریم تا آب لازم برای طرح های نهاکاری درون استان و مقابله با ریزگردها را فراهم کرد .
درباره کشت گیاه کهور توضیح دهید که بالاخره این گیاه برای منطقه خوزستان مناسب است ؟
کهور با نام علمی prosopis از خانواده باقلاییان است که تقریبا در دشت ها کشت می شود. این گیاه همیشه سبز بوده و تمام قسمت های آن قابل استفاده است و به آن پادشاه صحرا نیز گفته می شود . این گیاه برای بیابان زدایی کاملا مفید است و در برابر خاک شور، بی آبی، خشکی، سرما و گرمای زیاد مقاوم است و به هیچ عنوان نیاز به هرس و کوددهی ندارد و بیماری خاصی نیز آن را تهدید نمی کند.
پس چرا هرگاه به بحث سرسبزی خوزستان و مبارزه با ریزگردها پرداخته ایم ، کشت این گیاه بدون دلیل علمی ومنطقی مورد مخالفت قرار گرفته است ؟
کهور بهترین گیاه جهت بیابان زدایی در خوزستان است .متاسفانه با وجود این همه محقق ونیروی متخصص دانشگاهی استان ،اما از استان های دیگر به راحتی برای ما نسخه پیچیده می شود و اسم آن را دلسوزی می گذارند ومی گویند که کشت نشود ؛این درحالیست که هیچکس درباه انتقال آب از سرچشمه های خوزستان، مردمی که هوایی برای تنفس ندارند، آلودگی چاه های نفت ،صنایع فولاد ، نیشکر و.. و پول نفتی که قرار بود صرف ساخت و برطرف کردن بیکاری در استان شود سخن نگفته ودل نمی سوزاند .
سخن آخر !؟
مسئولان درون استان با حمایت از اینگونه طرح ها و تلاش برای تامین اعتبار می توانند کمک شایانی به حل این موضوع کنند .مسئولان به یاد داشته باشند که آیندگان عملکرد آنها را تحلیل ومورد بررسی قرار می دهند بنابراین چه خوب است که از آنان به عنوان مدیر و یا مسئولی دلسوز برای استان و مردم یاد کنند.
رسانه ها هم دراین عرصه باید به وظیلفه اصلی خود جامه عمل بپوشانند و ضمن بیان مشکلات و ارائه راهکارها ، نحوه پیشرفت اینگونه طرح ها را رسانه ای کنند تا مردم از عملکرد مسئولان خود درزمینه پدیده ریزگردها اطلاع یابند .
شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید