مردی که از کودکی تعزیه خوان امام حسین (ع) شد
مقدمه : سوم دبستان بودم . پدرم در یکی از منطقه های شهر اراک اجرای مراسم تعزیه داشت . جایی که قرار بود مراسم برگزار شود ،با منزل مان خیلی فاصله داشت. آدرس را دقیق نمی دانستم. بدون اطلاع پدر با برادر کوچکترم راه افتادیم تا در مجلس شرکت کنیم . هنوز یادم نمی رود […]
مقدمه : سوم دبستان بودم . پدرم در یکی از منطقه های شهر اراک اجرای مراسم تعزیه داشت . جایی که قرار بود مراسم برگزار شود ،با منزل مان خیلی فاصله داشت. آدرس را دقیق نمی دانستم. بدون اطلاع پدر با برادر کوچکترم راه افتادیم تا در مجلس شرکت کنیم .
هنوز یادم نمی رود برای پیدا کردن آدرس مسیر زیادی را پیاده رفته بودیم و پایمان خیلی درد گرفته بود و دیگر تصمیم گرفته بودیم به منزل مان برگردیم که یکدفعه از صدای بلندگویی که درمسیرمان بود متوجه شدیم مراسم تعزیه کجاست . مردم دور تا دور مجلس تعزیه خوانی جمع شده بودند وخیلی شلوغ بود. پدرم لباس سبز رنگی به تن داشت چون نقش شبیه حضرت ابالفضل العباس (ع) را باید اجرا می کرد .وقتی پدر را دیدیم خوشحال شدیم . آخر برنامه که پدرم با تعجب پرسید چطور به اینجا آمدید ؟خلاصه از همان روز به تعزیه خوانی علاقه مند شدم و برای دیگر مراسمات تعزیه همراه پدرم می رفتم.
این ،بخشی از گفته های«حسین حسنی »سرپرست گروه تعزیه خوانی «باب الحوائج »است که از ۷ سالگی پا به عرصه تعزیه خوانی گذاشت .او درخوزستان تعزیه خوانی می کند و درعرصه موسیقی حماسی ومذهبی نیز آثار خوبی بر جا گذاشته است .دهه محرم فرصتی شد تا بیشتر با این هنرمند تعزیه خوان آشنا شویم که حاصل این گفتگو را می خوانید .
اولین باری که مراسم تعزیه خوانی داشتید به یاد دارید؟
تعزیه خوانی برای بار اول خیلی سخت بود . تصور اینکه نتوانم نقشم را خوب اجرا کنم باعث استرس زیادی درمن ایجاد کرده بود ویک لحظه فکر وذهن من را رها نمی کرد . نقش سکینه (س ) را در تعزیه «حربن یزید ریاحی » برعهده داشتم و در نسخه سکینه (س ) فقط سه بیت آمده بود که در مجموع یک ورق هم نمی شد .وقتی مراسم به اتمام رسید ، همه مردم من را تشویق کردند .آن روز یکی از بهترین روزهای زندگیم بود .
وقتی تعزیه خوانی می کنید چه احساسی دارید ؟
در تعزیه خوانی بزرگی داشتیم که می گفت اگرمی خواهید نقشی را درست وخوب اجرا کنید ،باید اول قبول کنید که واقعا همان شخصیت هستید و واقعه کربلا رخ داده است تا ارتباط شما با مخاطب برقرار و بتوانید حس خود را به مخاطب انتقال دهید .
هنگام تعزیه خوانی ،احساس معنوی بسیار خوب وغیر قابل توصیفی در من ایجاد می شود واین حس را خیلی دوست دارم . وقتی اشک های مردم را در زمان تماشای تعزیه می بینم متوجه می شوم رسالت خود را نسبت به ائمه اطهار(ع) و دین اسلام تا درحد توان به جا آوردم .
انتخاب اعضای تعزیه خوان بر چه اساس است؟
انتخاب اعضای تعزیه بر اساس تجربه و استعداد و علاقه افراد صورت می گیرد .
فعالیت گروه تان از چه سالی آغاز شد ؟ اسم گروه بر چه اساس انتخاب شده است ؟
فعالیت گروه ما از سال ۱۳۷۶ تحت عنوان گروه «باب الحوائج » آغاز شد وتعزیه خوانی سنتی را بطور رسمی درسال ۱۳۸۰ در اهواز اجرا کردیم . نام گروه را پدرم انتخاب کرد، چرا که همیشه به اولیای خدا ؛ حضرت ابولفضل العباس (ع) ، امام موسی کاظم (ع) و حضرت رقیه خاتون (س) که لقب باب الحوائج را داشتند متوسل می شد .
تعداد اعضای گروه شما چند نفر است ؟ کوچکترین ومسن ترین عضو گروهتان چند ساله هستند ؟
تعداد اعضای گروه ۱۵ نفر است .کوچکترین عضو گروه « امیر حسین بیات » ۸ ساله و ومسن ترین فرد گروه «استاد عباس حسنی ۶۰» ساله هستند.
خصوصیات تعزیه خوان خوب چیست؟ نقش تعزیه گردان چیست؟
به قول یکی از بزرگان باید نفس استاد به نفست خورده باشد ، نیت خوب ، رفتار خوب ، صدای رسا و خوب از خصوصیات یک تعزیه خوان خوب است و ابتدا مطالب لازم را توسط یک استاد آموزش دیده باشد .
تعزیه گردان فهرست تعزیه را برعهده دارد ، یعنی اشاره کردن به شبیه شخصیت های تعزیه که چه موقع و چگونه اجرا کنند .
آیا برای اجرای تعزیه خوانی مکان خاصی نیاز است یا در کوچه وخیابان به راحتی اجرا می شود؟
مجلس تعزیه نیاز به جایگاه مشخص دارد. همچنین یک میدان و یک سکو به صورت دایره که دور تا دور آن میدان جایگاه تماشاگران باشد . ولی خیلی ها هم در خیابان و در کوچه اجرا می کنند که دراین صورت باید با رضایت همسایه ها و اهل محل باشد .
چه شهرهایی مهد تعزیه سنتی هستند ؟ درخوزستان وضعیت چگونه است ؟
شهرهایی مانند اراک ، اصفهان و قزوین و.. مهد تعزیه سنتی هستند و فرهنگ سازی بیشتری در خصوص این هنر دینی انجام داده اند .تعزیه خوانی سنتی هر ساله جمعیت زیادی از علاقه مندان را به خود جلب می کند وهمه هیئت ها ساعتی از برنامه خود را به اجرای تعزیه اختصاص می دهند. گروه هایی که فقط تعزیه سنتی را اجرا می کنند در اهواز ۶ گروه هستند لذا باید در خوزستان و شهر اهواز برای رواج این هنر بین جوانان فرهنگ سازی بیشتری صورت گیرد واجرای جشنواره های تعزیه خوانی در ماههای مختلف سال فرصت خوبی برای معرفی این هنر به دیگر اقشار جامعه است ..
آیا جشنواره یی مختص هنرمندان تعزیه خوان برگزار شده است ؟
خیر ولی قرار است جشنواره تعزیه سنتی شوش برگزار شود .
آیا نسل جدید تمایلی به فراگیری این هنر مذهبی دارند ؟
نسل جدید به اندازه نسل قدیم به این هنر علاقه ندارند.
چرا ؟
زمانی که تعزیه را درزمان بچگی شروع کردم ،به غیر از درس خواندن به راحتی وقت بیشتری برای حفظ نسخه ها و یادگیری اجرای تعزیه می گذاشتم ولی نسل جدید اینطور نیست و با پیشرفت علم وتکنولوژی وقت بیشتر وقت خود را صرف بازی های رایانه ای ودیگر برنامه های تفریحی می کند .
آیا این هنر می تواند جنبه درآمدی هم داشته باشد ؟ شغل اصلی شما چیست ؟
به نظرمن نمی تواند جنبه درآمدی داشته باشد . البته اعضای گروه ما بدون هیچ چشم داشتی کار می کنند و مبلغی که بانی تعزیه متقبل می شود صرف وسایل تعزیه می شود .شغل اصلی من کار ساختمانی است که شغل پدرم هم بود .
گویا اصالتا خوزستانی نیستید وفعالیت های هنری دیگری هم غیر از تعزیه خوانی هم دارید دراین خصوص بیشتر برایمان توضیح دهید .
سال ۱۳۶۲ در شهر خمین استان مرکزی به دنیا آمدم. از ۷ سالگی در شهر اراک زیر نظر استاد و پدر عزیزم پا به عرصه تعزیه خوانی گذاشتم و مطالبی مانند طرز آواز خواندن ، موسیقی تعزیه ، ردیف آوازی ، دستگاههای موسیقی و…را از ایشان یاد گرفتم .
تعزیه را از بچه خوانی وبه قول تعزیه خوان ها از سکینه خوانی شروع کردم و نقش های کوچک را اجرا میکردم همانند ، سکینه دختر امام حسین (ع) ، عبدالله بن حسن (ع) ، پسر حر ، امام سجاد (ع) در عاشورا ، عقیل ، رقیه و …
در سال ۱۳۷۴ نقش علی اکبر خوانی را شروع کردم . ناگفته نماند طی این چند سال دهه های زیادی از محرم را همرا با پدرم تعزیه خواندیم و بعد هم بخاطر شغل پدری ام به اهواز آمدم . سال ۱۳۷۹ با یکی از گروه هایی که چهار سال در اهواز فعالیت داشت ، آشنا شدیم .
کار تعزیه خوانی را همراه پدرم بصورت جدی در سال ۱۳۸۰ در اهواز آغاز کردم ؛ البته دراین میان به کار موسیقی مذهبی و حماسی هم پرداختم و موفق شدم سال ۸۶ آلبومی بنام «خاک کربلا » را روانه بازار کنم که با همکاری،شرکت ترانه سمان و موسیقی مرحوم «مرتضی پاشایی و تنظیم حمیدرضا خجندی » همراه بود .
«ماه رمضان » نام یکی دیگر از کارهای موسیقی من بود که درشبکه های تلویزیونی پخش شد اخیرا هم موسیقی « اشک » را دررثای امام حسین( ع )خواندم که تیتراژ یکی از برنامه های شبکه قرآن بنام” از آنروز به بعد” است وهرشب پخش می شود. اکنون هم شهادت خوانی و سرپرستی گروه باب الحوائج رو بر عهده دارم .
خاطره ای از اجراهای گروهی تان بگویید .
زیاد خاطره دارم ولی یکی از خاطره ها را هیچ وقت فراموش نمی کنم .
تعزیه حضرت ابالفضل العباس( ع) را در منطقه کیان آباد شهر اهواز می خواندیم چیزی به اتمام مجلس نمانده بود زمانی که حکم ابن طفیل ، می خواست ضربه آخر را برسر مبارک ابولفضل العباس (ع ) وارد کندطبق برنامه باید یک نفر با لباس سبز در کنارکه شبیه حضرت عباس (ع ) است سپر را بالای سرش بگیرد که صدای ضربه داخل فضای مجلس بپیچد ؛ از شانش بد من ، برادرم که نقش سپر را برعهده داشت هنگامی که ضربه ی نمایشی بر فرق سر شبیه حضرت ابالفضل العباس (ع ) وارد می شود باید روی زمین می افتاد وبا صدای بلند امام حسین (ع) را صدا می زد اما حواسش پرت شد وکنترل سپر از دستش خارج گردید ومحکم بر سر من اصابت کرد .آن لحظه از شدت ضربه روی زمین افتادم ونزدیک بودغش کنم و وبه جای اینکه امم حسین (ع) را صدا بزنم اسم برادرم را با صدای بلند صدا کردم که سعید سرم داغون شد .
این حادثه به خیر گذشت وسرم فقط ورم کرد وزخم کوچکی برداشت ولی هنوز وقتی به اجرای آن لحظه این نقش می رسم یاد آن حرکت اشتباه برادرم می افتم که باعث شد روی زمین بیفتم وغش کنم .
سخن آخر؟
حرف آخرم با مردم است که اگر فرزند و یا عزیزی دارند که صدا و استعداد خوبی دراین زمینه دارد او را تشویق کنند تا در این مسیر قدم بردارد . معتقدم کارکردن در رسای اهل بیت( ع )ثواب اخروی دارد وامیدوارم همه خدمتگزار ائمه اطهار و اهل بیت( ع ) باشیم .
شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید