زوج جوان شاهنامه خوان وفادار به سنت های قدیم
روزی روزگاری نهچندان دور داستانهای شاهنامه همدم پدربزرگهایمان بوده و پرده خوانی، نقالی و شاهنامه خوانی سهم عمدهای در زندگیشان داشته است. اما این روزها سرگرمیها متفاوت شده و اگر جایی نقالی و پردهخوانی هم باشد، برای نسل امروز آنقدر بیگانه است که لحظات ابتدایی بایستد و با تعجب به اتفاقاتی که مقابلش رخ میدهد […]
روزی روزگاری نهچندان دور داستانهای شاهنامه همدم پدربزرگهایمان بوده و پرده خوانی، نقالی و شاهنامه خوانی سهم عمدهای در زندگیشان داشته است. اما این روزها سرگرمیها متفاوت شده و اگر جایی نقالی و پردهخوانی هم باشد، برای نسل امروز آنقدر بیگانه است که لحظات ابتدایی بایستد و با تعجب به اتفاقاتی که مقابلش رخ میدهد خیره شود تا کم کم متوجه ماجرا شود.
هر چند نقالی و پرده خوانی کم کم مسیر فراموشی را میپیمایند، اما در این میان ظلم بیشتری به شاهنامه خوانی شده است. هر چند این سنت نیکو هنوز در نقاط مختلف کشورمان برگزار میشود، شاید شاهنامهخوانی با همان سبک و سیاق سنتیاش بیش از هر پدیده دیگری که با شاهنامه مرتبط است به فراموشی سپرده شده است ونیازمند توجه ویژه مسئولان حوزه فرهنگی است .درگفت وگوی خواندنی با اردوان بیرگانی شاهنامه خوان خوزستانی درحاشیه جشنواره شبهای فرهنگی خوزستان نظر وی را درباره فراز و فرودهای شاهنامه خوانی جویا شده ایم که آن را می خوانید .
چطور شد که به شاهنامه خوانی روی آوردید ؟
از زمانی که خودم راشناختم با صدای عموی بزرگم مشهدی علی وصدای پدرم آ حبیب با شاهنامه خوانی آشنا شدم . بطور رسمی وخاص ، نقالی را از سال ۸۶ ، بعد از دیدن نمایش “عاشق کشون “که سر گذشت یک زوج نقال در سرزمین بختیاری بود شروع کردم وجرقه تغییر مسیر هنری در ذهنم استارت خورد .
از این رو ،بعد از شروع کار ،تحقیقات خود را درمورد نقالی ومشکلات برقراری آن با مخاطب بررسی کردم وتصمیم قطعی گرفتم شیوه جدیدی در نقالی ایجاد کنم لذا به کمک همسرم “مهر انگیز قلاوند “که از بازیگران مطرح تئاتر استان بود شیوه جدیدی را پی ریزی کردیم و با کمک تاریخ نقالی سنتی به این شیوه اجرایی رسیدیم که حال وهوای تازه ای که داشت وپنجره جدیدی از شاهنامه خوانی را به روی مخاطب باز می کرد.
خب نقالی وشاهنامه خوانی را از چه سالی آغاز کردید ؟
از سال ۱۳۸۶تا ۱۳۸۷با تحقیق در مورد نقالی به اتفاق همسرم وارد عرصه شاهنامه خوانی شدیم واجراهای خود را از سال ۸۹ اغاز کردیم . سال ۱۳۹۰ بود که با انتخاب استادصادقی مدیر موسسه پیام سرای فردوسی تهران به عنوان نخستین زوج نقال وشاهنامه خوان ایرانی به دلیل شیوه اجرایی انتخاب شدیم که اتفاق خوبی در زندگی ما بود .
نخستین اجرای رسمی شاهنامه خوانی شما چه سالی بود ؟
اولین اجرای ما در سال ۸۹ در جشنواره های نوروزی مسجد سلیمان بود که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت و آنجا بود که فهمیدیم راه درستی را انتخاب کردیم وبه گفته عطار نیشابوری ؛ خود راه گویدت که چون باید رفت ..
قبل از کار شاهنامه خوانی شاغل بودید ؟
از سال ۱۳۷۳ در حرفه بازیگری مشغول بودم و کارگردانی چند نمایش را انجام دادم .
فکر می کنید تغییر شیوه شما بجا ودرست بود ؟
بله جوانان حق دارند شیوه های تازه را تجربه کنند وبه گفته حکیم گرانقدر فردوسی بزرگ “به یکسان روشن زمان مخوان “که این نیز سرلوحه کار ما بود و درسایه ایزد یزدان پاک همه سختی ها را پشت سر گذاشتیم .
درچه سالی متولد شدید وچه سالی ازداج کردید ؟
سال ۵۳ ۱۳در روستای سر سبز و کوهستانی”کمفه” اندیکا متولد و در مسجد سلیمان بزرگ شدم .سال ۸۵ ۱۳ ازدواج کردم که حاصل آن یک فرزند دختر به نام گردآفرید است .
فلسفه نامگذاری فرزندتان به نام ” گردآفرید ” چه بود ؟
گرد آفرید نماد دلاوری ، شجاعت وزیبایی زن ایرانی است و اولین نقلی که ما را به شهرت ملی رساند “رزم گردآفرید” بود واینکه احساس کردیم اینگونه دین خود را به شاهنامه که بزرگترین وماناترین اثر فرهنگی این مرز وبوم است ادا کنیم .
مهمترین دغدغه شاهنامه خوان ها چیست ؟
شاهنامه خوانی در زمان کنونی کلا دغدغه است گویی مانند خود شاهنامه سراسر مبارزه استومی توان گفت مهمترین دغدغه شاهنامه خوان ها ، درک نکردن هنر شاهنامه خوانی ونداشتن فرصت های اجرا است .
مردم چقدر با هنر شاهنامه خوانی آشنایی دارند ؟
همه مردم بویژه اقوام بختیاری با شاهنامه آشنایی دارند چون انتقال این هنر نسل به نسل انتقال یافته است .
اصلی ترین ویژگی یک شاهنامه خوان خوب چیست ؟
اصلی ترین ویژه گی یک شاهنامه خوان ،صدای خوب و رسا و حماسی ، خلاقیت و نو آوری و اخلاق پسندیده است .
تفاوت هنر نقالی و شاهنامه خوانی چیست ؟
نقال به کسی گفته می شود که داستان را روایت می کند حالا هر داستانی را چه مذهبی وچه ملی در آن دخل و تصرف هم می کند .اما شاهنامه خوان کسی ست که با آواز اشعار شاهنامه را می خواند.
جایگاه شاهنامه خوانی در خوزستان را چگونه ارزیابی می کنید ؟
جایگاه شاهنامه خوانی در خوزستان بویژه در شهرهای بختیاری نشین ریشه ای به قدمت خود شاهنامه دارد و شاهنامه خوان جایگاه ویژه ای در میان مردم دارد .اما اکنون با توجه به سیاست های غلط اداری دچار کاستی هایی شده است که برای حل آن به همت جمعی و ملی نیاز داریم .
دراستان خوزستان آیا شاهنامه خوانی به سمتی که باید وشاید حرکت کرده است ؟
بله در خوزستان اتفاق های خوبی درحال جریان است اما شوربختانه نه ازطرف ارگان های دولتی بلکه از طرفه سینه سوختگان هنر نقالی وشاهنامه خوانی این حرکت های فرهنگی دارد انجام می شود .
درشهرستان ها هم وضعیت اینگونه است ؟
در شهرستان ها هم این روند وجود دارد بطور مثال درایذه استاد” احمدزاده “تمام وقت خود را دراختیار جوانان این شهر واستان قرارداده ویا درشوشتر استاد” بهداری ” درزمینه آموزش این هنر به نسل جدید قدم های خوبی برداشته است ولی باید این روند تغییر کند وارگان های دولتی هم دراین عرصه هنرمندان را حمایت کنند .
آیا آموزش وپرورش درراستای ترویج فرهنگ شاهنامه خوانی اقداماتی انجام داده است ؟فکر میکنید چه ضرورتی دارد که دانش آموزان با این هنر آشنا شوند ؟
آموزش وپرورش چند سالی است که جشنواره نقالی برگزارمی کند اما درخصوص شاهنامه خوانی برنامه ای اجرا نشده است . ورود آموزش و پرورش برای آینده خوب و شکوفایی هر نوع هنری الزامی است و برای خوزستان این موضوع اهمیت بیشتری دارد .
برنامه های شبهای فرهنگی خوزستان را چطور دیدید ؟
اصل برنامه شب های فرهنگی خوب بود ولی انتظار می رفت که بهتر اجرا شود ودراین مورد انتقاد دارم چراکه معتقدم زمان اجرای برنامه ها باید بهتر مدیریت می شد ولی امیدوارم در آینده اجرای آن بهتر شود .
سخن پایانی ؟
_ سخن پایانی من دو بیت از سخنان حکیم بزرگواران توس است که سر آمد زندگی و هنر من گردیده است:
جهان پر شگفتیست چون بنگری/ندارد کسی آلت داوری
که جانت شگفت است و تن هم شگفت/نخست از خود اندازه باید گرفت.
گفت گو : شهرزاد امیری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید